Home Nieuws 2 mei 2023

Informatie-uitwisseling bouwers en timmerfabrieken makkelijker met ILS Configurator

Welke informatie heb je als timmerfabriek nodig om goede productiemodellen te maken voor houten kozijnen? En welke informatie van de timmerfabriek verwacht je daar als bouwer of onderaannemer voor terug? Hans Hendriks is al sinds 2007 BIM adviseur en zag hoe de stap naar 3D ontwerpen veel voordelen opleverde, maar de informatie-uitwisseling er niet per se makkelijker op maakte. “Je kan heel veel parameters aan een object plakken, maar daar moet je dan met elkaar wel goede afspraken over maken. Anders is die andere partij alleen maar aan het zoeken. Áls dat zoeken überhaupt al lukt.” Hans werkte mee aan branchebrede afspraken over informatie-uitwisseling en maakte onder andere de ILS Houten Kozijnen, die nu ook wordt ontsloten door de ILS Configurator. “Goed informatie uitwisselen is nu nog makkelijker geworden.”

Wat is een ILS?
ILS staat voor informatieleveringsspecificatie. In een informatieleveringsspecificatie maken projectpartners afspraken over de informatielevering tijdens een bouwproject, zodat alle partners hun werk goed kunnen uitvoeren. Dit kan gaan om informatie die nodig is gedurende het proces of om informatie die nodig is gedurende de gebruiksfase. In een ILS wordt vastgelegd welke bouwwerkinformatie door wie wordt aangeleverd, waar deze informatie te vinden is en wanneer ze beschikbaar is. Belangrijk, want samenwerken gaat beter als de informatie waarop we bouwen uitwisselbaar, gestructureerd, eenduidig, correct, volledig en herbruikbaar is. Een ILS is vaak onderdeel van het contract tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

Hans Hendriks heeft de ontwikkeling naar 3D ontwerpen en virtueel bouwen vanaf de start meegemaakt.

Dozen vol tekeningen

Hij heeft de ontwikkeling naar 3D ontwerpen en virtueel bouwen vanaf de start meegemaakt. Hans Hendriks is sinds 2007 zelfstandig BIM adviseur en werkte daarvoor in loondienst al als bouwkundig tekenaar aan 3D ontwerpen.

“Vroeger stuurden partijen in de bouw elkaar dozen vol tekeningen toe met de redenatie: ‘Er zit vast wel tussen wat je nodig hebt’. Dus bijvoorbeeld als een bouwbedrijf een aanbesteding had gewonnen, stuurde deze alle tekeningen door naar alle onderaannemers: het staalconstructiebedrijf, de afbouwer, de kozijnenleverancier, de kalkzandsteenleverancier et cetera. Totaal niet efficiënt natuurlijk, want elke partij moest daar dan maar zelf de informatie uithalen die hij nodig had. En vaak bleek de juiste informatie er na lang zoeken niet eens bij te zitten.”

Vroeger stuurden partijen in de bouw elkaar dozen vol tekeningen toe met de redenatie: ‘Er zit vast wel tussen wat je nodig hebt’

Overal spraakverwarring

Met de opkomst van 3D ontwerpen en BIM veranderde dat, maar het werd in eerste instantie niet beter, vertelt Hans. Want: “Hoe noem je in je 3D model een bouwlaag, een kozijn, een raam, een deur? Welke classificatiecodes hang je daaraan?”

“Een voorbeeld: in een 3D model vertel je bij een wand of deze wel of niet met de buitenlucht in aanraking komt. De ene partij doet dat door bij de vraag ‘IsExternal’ true of false aan te vinken. Een andere partij gebruikt de woorden ja of nee. Weer een andere partij vindt het al goed als er een keuze is. Maar als je dat later geautomatiseerd wil checken, moet je één waarheid hebben. Want bij interpretatie door mensen gaat dat wel goed, maar als de computer het checkt niet. Je moet heel specifiek zijn bij de invoering van datatypes en mogelijke waardes.”

Een beetje goed is funest

“Een ander voorbeeld is de brandwerendheid van een muur. Sommige partijen voeren in ’30 minuten’, andere partijen ‘30 min’, weer een andere partij ‘dertig minuten’. Voor kleuren zie je dat ook: ‘kleur verf’, ‘verfkleur’, ‘kleur’. Als je dan modellen combineert heb je al die varianten erin zitten. Soms kiezen mensen er in BIM voor een deur te categoriseren als raam. Of een stuk wand als raam. Maar als je dan gaat zoeken in het model op ramen of deuren, krijg je dus niet alle ramen en deuren te zien.”

“Nu we in de markt steeds digitaler werken, is het dus essentieel dat ketenpartners duidelijk en uniform aan elkaar kenbaar maken welke informatie ze nodig hebben. Het ‘een beetje’ goed doen is funest. Als ik jou iets toestuur en het is een beetje goed, dan ga je het niet gebruiken. Dan vertrouwen partijen elkaars modellen niet en tekenen ze zelf alles nog eens opnieuw.”

Nu we in de markt steeds digitaler werken, is het dus essentieel dat ketenpartners duidelijk en uniform aan elkaar kenbaar maken welke informatie ze nodig hebben

Branchebrede afspraken

Precies om deze reden ontstonden er steeds meer initiatieven om branchebrede afspraken te maken over informatie-uitwisseling. Welke informatie hebben we van elkaar nodig, kunnen we die informatie ook aan elkaar leveren en hoe doen we dat dan? Hoe noemen we een bouwlaag, welke materiaalbenamingen gebruiken we, welke informatie plakken we op objecten?

Dat resulteerde eerst in de BIM basis ILS, die inmiddels door meer dan 500 organisaties - ontwerpers, bouwers, adviseurs, opdrachtgevers – is geadopteerd. Vanuit die BIM basis ILS ontstond de behoefte te specificeren welke informatie nog meer nodig is. Zo kwamen er verschillende ILS’en. De ILS Ontwerp & Engineering is inmiddels een bekende, er is een Aedes ILS en Hans werkte mee aan ILS’en voor kalkzandsteenleveranciers, staalconstructies, betonvloeren, betonwanden en houten kozijnen.

ILS Houten Kozijnen

We zoomen even in op de ILS Houten Kozijnen. Het doel van deze ILS is om op een uniforme en efficiënte manier informatie aan te leveren voor de engineering van houten kozijnen. Het geeft dus de informatiebehoefte weer om kozijnen te kunnen produceren.

Zo’n ILS maken is een interessante exercitie, vertelt Hans. “Het is leerzaam en complex, want met kozijnenleveranciers die elkaar normaliter beconcurreren probeer je samen met softwareleveranciers en klanten tot een standaard te komen. Het is ook een balanceeroefening, want je kan niet álles aan de markt vragen. Sommige dingen zijn wel handig om te weten, maar kosten de marktpartijen veel te veel tijd om toe te voegen. DurabilityRating (Duurzaamheidswaarde) bijvoorbeeld, deze informatie in het model aan elke deur of elk kozijn hangen is veel te veel werk.”

Internationale waardering

In 2021 werd de eerste versie van de ILS Houten Kozijnen branchebreed beschikbaar en meteen was er internationaal veel aandacht en waardering voor. Er werd ook al vrij snel een IDS van ontwikkeld, waarmee geautomatiseerd getoetst kan worden of het aangeleverde model conform ILS is aangeleverd. Een enorme stap voorwaarts, die partijen nog meer tijdbesparing oplevert. Op basis van de ervaring die is opgedaan met de ILS Houten Kozijnen kwam er onlangs een versie 2.

Hans: “Door de softwareleveranciers nog meer bij deze versie 2 van de ILS Houten Kozijnen te betrekken, kunnen nu ook de informatiespecificaties van houten kozijnen van het productiemodel worden verstrekt. Dus de aannemer stuurt het ontwerpmodel naar de timmerfabriek en alle kenmerken en specificaties staan er dan in. De timmerfabriek kan dat importeren en maakt het nog gedetailleerder. Die gedetailleerde modellen stuurt hij terug naar de aannemer, die dit productiemodel kan gebruiken om onder andere een clash controle te doen.”

ILS Configurator

De ILS Houten Kozijnen is nu ook toe te passen via de ILS Configurator die vanaf 9 mei voor iedereen in de branche beschikbaar is. Er is de afgelopen 4 jaar vanuit digiGo BIM Loket hard aan gewerkt en zo’n 130 partijen uit de branche dachten erover mee.

Er ontstaan nu allerlei ILS’en en dat is op zich goed, maar dat gebeurt op allerlei verschillende manieren

“Er ontstaan nu allerlei ILS’en en dat is op zich goed, maar dat gebeurt op allerlei verschillende manieren,” vertelt Hans. “In Word, pdf, PowerPoint, Excel. De ILS Configurator brengt al die ILS’en nu samen, het zit technisch heel fraai in elkaar. Met behulp van een vragenwizard doet deze configurator je op basis van jouw projectkenmerken een voorzet voor een ILS. Doordat er veel bronnen en veel data zijn gekoppeld in de configurator, is het nog makkelijker een goede ILS te maken. Dat levert efficiëntievoordelen op en uniformiteit, want de ander kan er veel beter en sneller mee verder, er ontstaan minder faalkosten, minder frustraties en je krijgt verkorting van de doorlooptijd.”

“Ook belangrijk”, zegt Hans, “het maakt hergebruik van BIM-modellen in de keten mogelijk. Partijen weten nu dat ze elkaars modellen kunnen vertrouwen. Je vraagt namelijk heel duidelijk wat je nodig hebt en kríjgt daardoor ook precies wat je nodig hebt. Je begint meteen goed. En ja, als we modellen en informatie kunnen hergebruiken, dan gaat we echt de efficiëntieslag maken die met BIM mogelijk is.”