Actueel
Standaarden en richtlijnen
Home Nieuws 13 oktober 2020
“Sociale innovatie is de sleutel tot sneller digitaliseren
Rotmans roept sector tijdens D-Day 2020 op vaart te maken

“Sociale innovatie is de sleutel tot sneller digitaliseren

Dat digitalisering in de bouw leeft is duidelijk, getuige de meer dan 500 BIM-deskundigen die aan de BIM Loket D-Day 2020 deelnamen. Daarbij ligt het trekken van een parallel met de coronacrisis voor de hand. In hoeverre draagt die bij aan een kanteling? Wat kan er NU anders en wat vraagt dat van ons? “We zitten nog maar in de opmaat naar circulaire transitie. Willen we voldoen aan alle maatschappelijke en sectorgerichte opdrachten in de komende jaren, dan moeten innovatie en digitalisering echt tien keer sneller en slimmer”, aldus keynote speaker en veranderexpert Jan Rotmans, hoogleraar aan de Erasmus Universiteit. 

'BIM Loket nodig als disruptor'

Rotmans stipt een bekend fenomeen aan: we hebben nog steeds te weinig aandacht voor radicale innovatie bij de inrichting van onze gebouwde omgeving. “En dat is voor driekwart te danken aan de traditionele handelswijze die de meeste bedrijven nog altijd hanteren.” Sociale innovatie is volgens Rotmans de sleutel om innovatie en digitalisering echt in een versnelling te krijgen: “Daarvoor heb je andere mensen nodig. Friskijkers en dwarsdenkers en mensen met een totaal andere opleiding dan gebruikelijk, zoals sociaalpsychologen. Maar zeker ook meer vrouwen.” Rotmans ziet BIM Loket als “Zo’n kleine unit die je nodig hebt om de zaak aan te jagen. En dat gaat vaak niet via de gestaalde kaders, maar via netwerken. Ook daar heb je disruptors nodig.”

Georganiseerde chaos

Rotmans pleit al jaren voor een ‘georganiseerde opstand’. “Echte vernieuwing komt niet van bouwakkoorden en brancheorganisaties. Let op de Katerra’s van deze wereld. Dat soort ontwrichters zorgt voor chaos, maar dat is juist goed, want zo schud je de boel op.” Het draait al lang niet meer alleen om bouwen en mensen die daar specifiek verstand van hebben: “We zitten in de opmaat naar de grootste verbouwing sinds de Tweede Wereldoorlog.” Daarvoor heb je experts nodig die buiten de geijkte kaders denken en daarbij speelt duurzaamheid volgens Rotmans een hoofdrol: “Stel je duurzaamheid over vijf jaar nog niet centraal als opdrachtgever of -nemer? Dan ben je wat mij betreft echt een loser!”

De nieuwe denkers waar Rotmans op doelt kun je onder andere terugvinden tussen de ‘jonge honden’ in de sector. Vandaar dat er tijdens het studioprogramma van deze BIM Loket D-Day een podium is voor drie van deze mensen: Merna Elgohary, student, vlogger (bekijk hier haar vlog over de BIM Loket D-Day) en trainee bij Dura Vermeer, Martina Gartlehner, de eerste vrouwelijke BIM-engineer bij BIM-creators en Bram Scholten, werkzaam bij Bluetech Engineering. Samen met ‘oude rotten’ Danielle de Nijs (directeur M.J. De Nijs) en Alfons van Marrewijk (hoogleraar construction cultures TU Delft) zoomen deze relatieve nieuwkomers in op de vraag “Wat moet je nou doen om echt die urgentie in de organisatie te krijgen, zodat je meters kunt maken met innovatie en digitalisering?” 

Investeren in competenties

Merna Elgohary geeft aan dat zij als CEO zou willen bereiken dat de mens in alle werkprocessen centraal komt te staan. “In kleine stapjes zou ik daar naartoe werken. Laat ze eigen interesses inbrengen in het bedrijf. Natuurlijk is je hoofddoel geld verdienen, maar investeer tevens in competenties!” Ook Bram Scholten zou veel meer investeren in kennis en communicatie, en creatiever insteken op het belang van netwerken.” Martina vult aan met de opmerking: “gebruik als verschillende generaties elkaars kracht!” Hetgeen door De Nijs wordt beaamd: “Daarom mixen wij onze teams, waarbij we naast ervaring vooral ook kijken naar competenties.”

Holistisch denken en programmeren

Terwijl ondertussen een groot deel van de deelnemers zich heeft verspreid over de 32 deelsessies, krijgt in de studio ook de wetenschap het woord: Mark Mobach, Lector facility management aan de Hanzehogeschool Groningen neemt de toehoorders mee met de vraag ‘Welke invloed heeft de gebouwde omgeving op onze ervaring van de wereld om ons heen?’ Hij wijst daarbij op het belang om gebruikers altijd centraal te stellen bij het ontwerpen, want “dat gebeurt nog steeds te weinig.”

Volgens Mobach moeten we veel meer toe naar aanbesteding op beleving, op het inbrengen van gebruikerservaringen in de exploitatiefase van het ontwerpproces. “Daar dragen we in hogescholen aan bij door facility, vastgoed en IT-professionals te ontwikkelen mét een gevoel voor de ‘belendende percelen’. Dus dat betekent dat je studenten Toegepaste psychologie of Human technology zou moeten aanhaken in het ontwerpproces, om het holistisch denken te stimuleren.”  

Vanuit de overheid doet Chris Kuijpers, Directeur-Generaal Bestuur, Ruimte en Wonen bij het ministerie van BZK later op de ochtend in de studio ook een duit in het zakje: “We hebben de bouw keihard nodig om alle maatschappelijke doelstellingen te realiseren.” Hij ziet daarbij ook een actievere rol vanuit het rijk voor zich. “We moeten samen met branche een roadmap ontwikkelen. We moeten als overheid digitalisering geprogrammeerd, met meer regie oppakken om stappen te kunnen zetten.” 

In zijn verhaal wijst Kuijpers op het belang van de digiGO, een overeenkomst met een gezamenlijke ambitie: digitalisering van de gebouwde omgeving. Later op de ochtend wordt de digiGO in het zonnetje gezet met de lancering van een nieuwe website, en is er onder andere aandacht voor de stappen die de ondertekenaars van de digiGO ambitie de komende maanden willen zetten in het ontwikkelen van een Digitaal Stelsel voor de Gebouwde Omgeving (DSGO).

‘Monster’ uit Californië

Het voordeel van een digitaal event is dat deelnemers uit het verre buitenland gemakkelijk aan kunnen haken. Zo komt het dat aan het eind van de ochtend een groot gedeelte van de BIM Loket D-Day deelnemers zich vanuit diverse deelsessies weer naar het studioprogramma verplaatst, om te luisteren naar Forest Flager. Hij levert een rechtstreekse bijdrage namens de al eerder benoemde Amerikaanse disruptor: Katerra. Dit Californische bouwbedrijf is opgericht in 2015, en heeft dit jaar liefst zeventig projecten lopen met een waarde van een miljard USD. Terwijl de bouwwereld grotendeels gesegmenteerd blijft, doorbreekt dit bedrijf barrières en is het actief in de gehele bouwcyclus. 

Katerra kan zo succesvol zijn doordat zij zichzelf niet zozeer als bouwbedrijf, maar eerder als techbedrijf zien. Flager: “Onze innovatie draait om drie belangrijke pijlers: 1. Industrial construction, 2. Mass customization en 3. Automated design.” 

Het bedrijf probeert het bouwproces te stroomlijnen onder andere door principes uit massaproductie en industriële fabricage toe te passen op haar eigen bedrijfsvoering. Daarbij ziet Katerra hoogwaardige architectuur als belangrijkste randvoorwaarde: “De kern waarop onze bedrijfsvisie stoelt is het realiseren van de meest aantrekkelijke gebouwdesigns voor de gebruiker.” 

Samenspel van verbeteringen

De reden dat dit megabedrijf in zo’n korte tijd zo succesvol werd op het Amerikaanse continent is overigens mede te danken aan de grote hoeveelheid ‘venture capital die het bedrijf wist aan te trekken. En daarnaast aan de enorme inbreng van nieuwe competenties: het bedrijf groeide, mede door acquisities, in korte tijd van 600 naar 7000 werknemers. “We hadden andere skills nodig. Dus hebben we massaal jonge designers met ICT-kennis binnengehaald.”

Op de vraag wat Katerra doet met open BIM-standaarden heeft de Amerikaan overduidelijk niet gerekend: “Ik heb geen idee, want het begrip ‘open standaarden’ kennen wij hier niet …” Overigens geeft Flager aan dat Katerra nog geen plannen heeft om in de nabije toekomst ook de Europese markt te veroveren. 

BIM basis ILS, DigiDare Award en deelsessies

Twee andere hoogtepunten tijdens het studioprogramma van deze BIM Loket D-Day waren de lancering van een nieuwe versie van de BIM basis ILS en – als klap op de vuurpijl – de uitreiking van de DigiDare Award 2020. Op voordracht van de deelnemers ging die dit jaar naar het BIM Uitvoeringsplan 2.0 (BUP 2.0). Meer over de uitreiking, het commentaar van de jury is te lezen op de DigiDare Award website. Op deze site staan ook alle pitches van de overige inzenders.

De BIM basis ILS en BUP 2.0 werden allebei uitgebreider toegelicht tijdens een van de deelsessies op de BIM Loket D-Day, die parallel liepen met het hoofdprogramma. Dat beide onderwerpen op grote interesse kunnen rekenen, bleek wel uit de opkomst: bij BIM basis ILS deden ruim 200 deelnemers mee en de sessie over BUP 2.0 mocht zich verheugen in maar liefst 100 toehoorders. Ook de sessie over BIM Uitvoeringsplan in beweging en BIM levenscyclus trokken veel belangstelling, net als de bijdragen over BIM basis Infra en ISO 19650

Wederom een zeer geslaagd event in dit eerste lustrum van BIM Loket, met oproep om vooral te ‘doen’ en daarbij te leren van andersdenkenden. Een mooie uitdaging om samen het netwerk te verbreden en beter te luisteren naar elkaar. 

Deelsessie gemist? Kijk de opname

Alle deelsessies zijn overigens opgenomen. Dus mocht u de sessie die u heeft bijgewoond nogmaals willen zien, of een van de andere willen bekijken, ga dan naar de BIM Loket D-Day website.