Home Nieuws 16 mei 2023

Kleine revolutie in informatie-uitwisseling op projecten: ILS Configurator nu branchebreed beschikbaar

De ILS Configurator is sinds 9 mei beschikbaar voor iedereen in de branche. Een kleine revolutie in digitaal samenwerken en informatie uitwisselen, want met behulp van de ILS Configurator kan iedere partij in de bouwketen eenvoudig en uniform een goede ILS maken. Of je nu opdrachtgever bent, bouwer, architect, fabrikant of installateur en of je nou expert bent op dit vlak of het voor de eerste keer doet. Meer dan 100 mensen uit de branche dachten mee over de ontwikkeling van de ILS Configurator. In dit artikel vertellen Jeffrey Truijens (architectenbureau VDNDP), Niels Groot (Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen), Oeds de Meer (SBB Ontwikkelen en Bouwen), Stefan van Dijk (Kolf & Molijn), Wouter Kolbeek (Woonstad Rotterdam) en zelfstandig BIM adviseur Hans Hendriks erover.

Wat is een ILS?
ILS staat voor informatieleveringsspecificatie. In een informatieleveringsspecificatie maken projectpartners afspraken over de informatielevering tijdens een bouwproject, zodat alle partners hun werk goed kunnen uitvoeren. Dit kan gaan om informatie die nodig is gedurende het proces of om informatie die nodig is gedurende de gebruiksfase. In een ILS wordt vastgelegd welke bouwwerkinformatie door wie wordt aangeleverd, waar deze informatie te vinden is en wanneer ze beschikbaar is. Belangrijk, want samenwerken gaat beter als de informatie waarop we bouwen uitwisselbaar, gestructureerd, eenduidig, correct, volledig en herbruikbaar is. Een ILS is vaak onderdeel van het contract tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

Waarom er vanuit de branche behoefte ontstond aan het vergemakkelijken en standaardiseren van informatie-uitwisseling vertelt Oeds de Meer, Proces- & informatiemanager bij SBB Ontwikkelen en Bouwen. “We zijn met de branche een andere fase ingegaan met het BIM’men. We moesten allemaal leren (samen te) werken met BIM. Intern, maar ook met alle bouwpartners. De focus lag daarbij vooral op het werken met nieuwe programma’s en de uitwerking in 3D. Pas later maakten we ons druk over de afspraken over informatie-uitwisseling met BIM-modellen.

Slechte informatie-uitwisseling leidt tot faalkosten

Oude informatie, of informatie die niet compleet is door het ontbreken van eenduidige afspraken, leidt tot frustraties en problemen. Je moet bijvoorbeeld als aannemer actief achter de goede informatie aan. Terug naar de architect, constructeur of adviseur om de laatste informatie op te halen en te coördineren.

Als je tijdens de het ontwerp het type steen (of de afmetingen hiervan) niet weet, levert dat zonder meer problemen op met de posities van je gevelopeningen.

In het ergste geval kom je er op de bouwplaats achter dat dingen niet kloppen, vertelt Oeds. “Als wij als aannemer niet actief achter de laatste en juiste informatie aangaan, kan het zo maar eens voorkomen dat we er op de bouwplaats achter komen dat we niet met de juiste producten de gewenste prestatie kunnen leveren. Bijvoorbeeld: als je tijdens de het ontwerp het type steen (of de afmetingen hiervan) niet weet, levert dat zonder meer problemen op met de posities van je gevelopeningen.”

Welke standaarden spreken we af?

Daarom kwamen er sinds een paar jaar in de branche steeds meer afspraken over informatie-uitwisseling, onder andere in de vorm van branchebrede informatieleveringsspecificaties. Welke informatie hebben we van elkaar nodig, kunnen we die informatie ook aan elkaar leveren en hoe doen we dat dan? Hoe noemen we een bouwlaag, welke materiaalbenamingen gebruiken we, welke informatie plakken we op objecten?

Eenvoudiger informatie uitwisselen

Zo kwam er bijvoorbeeld een ILS Ontwerp & Engineering, een Aedes ILS, een ILS Houten Kozijnen en een ILS Gevel (nu ILS VMRG Metalen Gevel). Stefan van Dijk was bij die laatste betrokken vanuit zijn functie als BIM coördinator bij Kolf & Molijn en Rollecate.

Gaandeweg merk je dan dat de lijst met informatie die je nodig hebt steeds langer wordt.

Stefan: “Tijdens verschillende bijeenkomsten spraken we met elkaar over hoe we de zaken gingen benoemen. Als we breedte zeggen, waar verwijst deze breedte dan naar, het hele kozijn, de deurvleugel of het kozijnprofiel? En op welk detailniveau kan het kozijn uitgewerkt worden en wil je informatie in het project vastleggen? Zodoende is er gekozen voor drie uitwerkingsniveaus. Het kozijn als één element, het kozijn opgedeeld in hoofdonderdelen (kaderprofielen, raam/deurvleugel inclusief glas) of het kozijn opgedeeld in materialen (kaderprofiel, vleugelprofiel, glas).”

“Gaandeweg merk je dan dat zo’n lijst met informatie die je nodig hebt steeds langer wordt. Een profiel heeft een binnen- en een buitenschil, hoe noemen we dan de oppervlaktebehandeling; laagdikte binnen en buiten? Welke specificaties hebben we van de aannemer nodig bij bijvoorbeeld een deur? Want als het een vluchtdeur is, moeten wij er een bepaald beslag op zetten, moet de deur voldoen aan een bepaalde geluidswaarde, dan moet er een ander type glas in. Uiteindelijk ontstond zo een boekje van 20 pagina’s met tabellen, wat teruggebracht is tot één multidimensionale Excel-lijst die iedereen kon gaan gebruiken.”

ILS’en nu oproepbaar in één ILS Configurator

Hans Hendriks werkte als zelfstandig BIM adviseur mee aan ILS’en voor kalkzandsteenleveranciers, staalconstructies, betonvloeren, betonwanden en houten kozijnen. Hij legt uit waarom er behoefte kwam aan een stap extra die leidde tot de ILS Configurator. Een manier om het maken van een ILS nog makkelijker te maken.

Hans: “Er ontstaan nu allerlei ILS’en en dat is op zich goed, maar dat gebeurt op allerlei verschillende manieren. In Word, pdf, PowerPoint, Excel. De ILS Configurator brengt al die ILS’en nu samen. Met behulp van een vragenwizard doet deze configurator je op basis van jouw projectkenmerken een voorzet voor een ILS. Doordat er veel bronnen en veel data zijn gekoppeld in de configurator, is het nog makkelijker een goede ILS te maken. Dat levert efficiëntievoordelen op en uniformiteit, want de ander kan er veel beter en sneller mee verder, er ontstaan minder faalkosten, minder frustraties en je krijgt doorlooptijdverkorting.”

Er ontstaan nu allerlei ILS’en en dat is op zich goed, maar dat gebeurt op allerlei verschillende manieren.

Complexe softwareontwikkeling

Een makkelijk proces was het zeker niet, om de ILS Configurator te bouwen. “Je moet ongelofelijk veel keuzes maken om zoiets te kunnen ontwikkelen”, vertelt Jeffrey Truijens, Informatie- en Proces Specialist en partner bij architectenbureau VDNDP. “We wilden dat de configurator voor zowel de expert als de niet-expert een passende tool is. Dat ze elkaar juist ook vinden in de tool. Voor de niet-experts is er een vragenwizard die gebruikmaakt van de collectieve kennis die we erin hebben gestopt. Dat allemaal uitdenken is het resultaat van 4 jaar ontwikkeling en daar zijn heel veel mensen uit de branche bij betrokken geweest, die allemaal hun kennis en ideeën hebben ingebracht.”

Wat de ontwikkeling van de ILS Configurator óók ingewikkeld maakte: het werd een complexe softwareontwikkeling. Niels Groot, BIM-Regisseur bij Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen: “Bij het bouwen van zo'n tool kwam veel meer kijken dan we hadden gedacht. Gaandeweg bleek dat veel meer partijen met hetzelfde probleem zaten, namelijk dat de complexiteit van een ILS het gebruik en dus de adoptie ervan in de weg zat. Daardoor groeide onze scope enorm en zo groeide dit project uit tot een geavanceerd softwareontwikkelingsproject. Een proces waarin we softwarebouwers hebben geselecteerd, onze visie uitwerkten en zo precies mogelijk probeerden te beschrijven wat je met de tool moest kunnen doen om daarmee de tool te ontwikkelen.”

Bij het bouwen van een tool als de ILS Configurator kwam veel meer kijken dan we hadden gedacht.

Hele levensduur van een gebouw goed vastleggen

Het resultaat is dan ook behoorlijk revolutionair. De ILS Configurator levert enorme tijdwinst op, vraagt minder uitzoekwerk, vermindert fouten en zorgt daardoor ook voor een leukere samenwerking. Je vraagt namelijk heel duidelijk wat je nodig hebt en kríjgt daardoor ook precies wat je nodig hebt.

Wouter Kolbeek (programmamanager Digitaal Vastgoed bij Woonstad Rotterdam en bij de ILS Configurator betrokken vanuit zijn rol bij de totstandkoming van de Aedes ILS) ziet nog een grote toegevoegde waarde van de ILS Configurator.

“Beheer en onderhoud komt natuurlijk altijd pas aan het eind, als een gebouw er al is. Maar idealiter wordt al nagedacht over het beheer en onderhoud bij het ontwerp en de bouw. Dat wordt met de ILS Configurator makkelijker gemaakt. Als een projectontwikkelaar een ILS gaat maken, kan hij door die Linked Data data meenemen uit de ILS Ontwerp & Engineering, maar ook meteen de data uit de Aedes ILS: welke data is later nodig voor het beheer en onderhoud? Zo gaan we al vanaf de start van een project de juiste data verzamelen voor het beheer en onderhoud en wordt het mogelijk om gedurende de hele levensduur van een gebouw eenduidig data te delen.”

Al vanaf de start van een project gaan we de juiste data verzamelen voor het beheer en onderhoud

Standaardisering, digitalisering en samenwerking

Heeft Wouter tot slot nog een tip? “Als sector zijn we heel blij dat we een standaard hebben waarop we voort kunnen bouwen. En er is nog zoveel potentieel. Denk je eens in wat er allemaal mogelijk is als we het allemaal over hetzelfde hebben en onderling eenvoudig data uitwisselen! Dan kunnen we veel sneller de juiste beslissingen nemen.”

“Er komt zoveel op ons af: de energietransitie, nieuwbouw, wetgeving. Er is een steeds grotere informatievraag, we hebben steeds grotere opgaven en er zijn steeds minder mensen waarmee we het werk kunnen doen. Het antwoord hierop ligt echt in standaardisering, digitalisering en samenwerking. Dus ga aan de slag met digitalisering, ga niet het wiel opnieuw uitvinden en gebruik de standaarden die er zijn, stel je ketenpartners op de hoogte. We moeten het met elkaar doen.”

Direct meer weten en aan de slag? Ga dan naar de gebruikerssite voor de ILS Configurator.